Μαρία Λιανού - Massage your tension away

Το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης ΔΙΑΤΟΠΟΣ παρουσιάζει από τη Τετάρτη 19 Μαΐου 2010, τη νέα εικαστική πρόταση της Μαρίας Λιανού με τίτλο “Massage your tension away”.

Γράφει ο συγγραφέας και επιμελητής εκθέσεων Θάνος Σταθόπουλος:

«Έρχεται σαν τουρίστας και πάντοτε τον συναντώ τυχαία. Αυτή τη φορά ιδιαίτερα διαχυτικός μου εμπιστεύεται ότι είναι θαύμα, ότι νιώθει ευφορία και έχει συνείδηση γι’ αυτήν. Του απαντώ ότι η υγεία του μου φαίνεται ύποπτη, ότι δεν είναι φυσικό να νιώθεις συνεχώς πως είσαι καλά, ότι την πραγματική υγεία δεν τη νιώθουμε ποτέ. Μην εμπιστεύεστε την ευφορία σας, ήταν η τελευταία λέξη που του είπα χωρίζοντας», σημειώνει ο E.M. Cioran στο εμβληματικό βιβλίο του Εξομολογήσεις και Αναθεματισμοί, το 1986.

Στον αντίποδα ακριβώς της γνήσιας υπαρξιακής δυσπιστίας και δυστοπίας του Cioran η Μαρία Λιανού κατασκευάζει το παραμορφωμένο είδωλο της προσομοίωσης της ευτυχίας, στη βάση του μηδενικού ψυχικού ισοδύναμου (δηλαδή στη λιποθυμία της συνείδησης) και, ως εκ τούτου, των ψευδεπίγραφων και πλαστών αναγκών.

Με θεωρητική αιχμή κυρίως τη σκέψη του Zygmunt Bauman (και αναπόφευκτα του Baudrillard) περί αλλοτρίωσης, καταναλωτισμού, εικονικής ασφάλειας, αναστολής της αβεβαιότητας, εξατομίκευσης και απορρύθμισης των κοινωνικών σχέσεων, αλλά και του «πέπλου άγνοιας» που υποκρύπτεται πίσω από τις εγκλήσεις και τους όρκους στην κοινωνία της γνώσης και των ίσων ευκαιριών, η Λιανού μοιάζει να παραφράζει με την εικαστική πράξη του Massage your Tension Away τη διάσημη φράση του Νίτσε: «Ο κόσμος ως έργο τέχνης που γεννά τον εαυτό του», σε: «Ο κόσμος ως ομοίωμα που γεννά τον εαυτό του».

Ομοιώματα ευτυχίας σε χρηστικές συσκευασίες συναισθηματικών αναγκών, αναπληρώνοντας την απώλεια εσωτερικής ζωής, ορίζουν τον οικιακό μικρόκοσμο και την αποσυντεθειμένη σκευή της εστίας, ως «ασφαλούς τόπου», στην εγκατάσταση της Μαρίας Λιανού. Εδώ, ως ασφάλεια θα πρέπει να εννοήσουμε την απώλεια και ως τόπο έναν συναισθηματικό ερειπιώνα αντικειμένων, γεύσεων και διαθέσεων. Άνθη, κέικ και παντός τύπου γλυκίσματα, μπουκάλια με σιρόπι ή γάλα, τροφές, δίσκοι, λαβομάνα, εδέσματα-θηλές, βάζα, έπιπλα, φωτεινές επιγραφές, χαλιά, pop, glamour, απόλαυση, επιχρυσωμένη νοσταλγία, χαρά, ελαφρότητα, ικανοποίηση, σέξι πρόκληση, ευ ζην, φετίχ.

Η προβολή της επιθυμίας και η εικονοποιία που την συνοδεύει βρίσκει στα έργα της Λιανού (σχέδια, γλυπτά, κατασκευές, ready-mades, μικρές εγκαταστάσεις) την ειρωνική ανατροπή της ευφορίας, τα χάσκοντα στερεότυπα της καταναλωτικής άμβλυνσης, το μηχανισμό της απώθησης. Οι τίτλοι είναι ενδεικτικοί: De Luxe, Extra Health, Fruity and Delicious, Prepared Meals, Taste Sensation, Better Homes and Gardens... Η καλλιτέχνις γνωρίζει από πρώτο χέρι ότι κάθε επιθυμία για την εκπλήρωσή της είναι ένα παιγνίδι και ότι η δυνατότητα του καλλιτέχνη να εμπλουτίζει το παιγνίδι με επιτεύγματα που, κάθε άλλο παρά φαντασίας και χιούμορ στερούνται, αποτελεί τη διαρκή έκπληξη και το αδιαμφισβήτητο γεγονός κάθε καλλιτεχνικής χειρονομίας.

Ο τρόπος που μετέρχεται ευφυώς δεν είναι παρά ο τρόπος της διαφήμισης, εδώ έγκειται η ιδιαιτερότητα και το τρυκ του εγχειρήματός της: οικειοποιείται το εμπορεύσιμο προϊόν και εμπορευματοποιεί το οικείο σε μία συνθήκη που προσομοιάζει της προσωπικής.

Με σαφείς σχεδιαστικές αναφορές και γραμμές ως επί το πλείστον στο ύφος και στην εικονογραφία της διαφήμισης, όπως αυτή παρουσιάστηκε μέσα από τις σελίδες λαϊκών περιοδικών ή αφίσες τη δεκαετία του ’50, του ’60 και του ’70, στην lounge ατμόσφαιρα και στο κιτς η Λιανού «διαχειρίζεται την ψευδαίσθηση με την ψευδαίσθηση» (Baudrillard), ανατέμνοντας τη μαζική εκδήλωση της αφθονίας, την υστερία και την ιστορία του θέλω-έχω-είμαι, την απουσία αναμονής, τον εξορκισμό της αβεβαιότητας, τον καταναλωτικό «παράδεισο», τη νοσταλγία και την υπόσχεση ενός κόσμου στον οποίο η εκπλήρωση κάθε επιθυμίας και η άμεση ικανοποίηση κάθε προσωπικής ανάγκης αποτελούν πρωταρχική επιδίωξη και συγχρόνως μία νέα διακήρυξη δικαιωμάτων. «Αφαιρέστε την αναμονή από τις επιθυμίες σας». Ωστόσο: «Τίποτα δεν είναι λιγότερο σίγουρο από την επιθυμία σήμερα, πίσω από τον πολλαπλασιασμό των μορφών της», υπενθυμίζει ο Baudrillard.

Αυτή η ψυχαναγκαστική εκπλήρωση της επιθυμίας -ένας καταναγκασμός από την ανάποδη- γεννά τον παροξυσμό μιας «νέας» ζωής, από την οποία απουσιάζει παντελώς οποιαδήποτε αίσθηση αναμονής και διάρκειας. Ο χρόνος είναι χρήμα. Ονειροπόληση, αναστολή ή ενδοσκόπηση είναι λέξεις απαγορευμένες. Οι μόνες λέξεις που επιτρέπονται είναι οι λέξεις της λίστας με τα ψώνια.

Οι εικόνες της Μαρίας Λιανού, μέσα από την εσκεμμένη pop ελαφρότητα των σημείων τους, τα άνθη και τα οικιακά αντικείμενα, συμπυκνώνουν (όπως οι συμπυκνωμένοι φρουτοχυμοί και οι τροφές) δηκτικά την έλλειψη βαρύτητας, την ανέφελη (και ανώφελη) ευτυχία, την οικειοποίηση των προϊόντων, την υπόσχεση της ικανοποίησης, την ονοματοθεσία της ευδαιμονίας, το lay out του κενού.

«Κίβδηλη ευφορία, μελαγχολία, εικονική ηρεμία και εγγύτητα, αρμονία, επίπλαστη οικειότητα, ουτοπία, πλασματική ασφάλεια, νοσταλγία, αβεβαιότητα, ελπίδα, νέες ανάγκες: μια προσομοίωση ευτυχίας», όπως επισημαίνει η καλλιτέχνις στις προσωπικές της σημειώσεις εργασίας.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Τετάρτη 19 Μαΐου 2010 στις 8 μμ.

Ώρες Λειτουργίας
Τρίτη-Παρασκευή 11:00 - 13:00 & 17:00 - 20:00
Σάββατο 11:00 - 13:00
Πέμπτη πρωί κλειστό.